Otizm, tipik olarak yaşamın ilk üç yılında ortaya çıkan nörogelişimsel bir bozukluktur.

Otizm; birincil bulguların (semptomların) değişen şiddet derecelerinde ifade edilebileceği bir spektrum bozukluğu olarak kabul edilmektedir. Otizmi olan bireyler sözel ve sözel olmayan sosyal iletişim ve etkileşimler konusunda güçlük çekmektedirler. Genellikle değişime direnç gösterirler. Belirli bir rutinin ısrarı ile katı ve klişeleşmiş bir dizi tekrarlayan davranışlar sergileyebilmektedirler. Duyusal uyaranlara karşı aşırı duyarlılık da sıklıkla görülen belirtilerdendir.

Otizmin yapılan çalışmalarla tedavi edilebilir bir bozukluk olduğu rahatlıkla söylenebilmektedir. Otizmde tedavi için erken tanı oldukça önemli bir etkendir. Son yıllarda erken tanı, çocuklarda otizmin iyileştirilmesi konusunda çarpıcı sonuçlar göstermiştir. Bu nedenle otizm nedir yazımızla özellikle ebeveynleri bu konuda bilinçlendirmeyi hedefliyoruz.

Otizmin tedavi ile etkileri azaltılabilir ve otizmli bireyler profesyonel destekle daha önce olmayan beceriler kazanılabilmektedir. Otizm’li çocuklar özel tedavi ve profesyonel destekle diğer çocuklar gibi öğrenebilmekte ve bu çocuklara otizmin belirtileri ile başa edebileceği araçlar sunularak yaşam kaliteleri artabilmektedir.

Otizm Hakkında Bazı Gerçekler

• 2018 Ulusal Otizm Spektrum Bozukluğu İzleme Sistemi (NASS) raporuna göre; otizmin yaygınlığını Kanada’da 66 çocuktan 1 olarak tahmin etmektedir. Aynı raporda erkek çocuklarında 42’de 1, kız çocuklarında ise 189’da 1 olarak tahmin edilmektedir.
• Dünya’da her yıl 50 bin otizmli bireyin genç yetişkin olduğu ve otizm desteklerinden yararlanamadığı,
• Otizmi olan bireylerin yaklaşık üçte birinin kelime öğrenemediği,görülmüştür.

Bazı sağlık sorunları otizme eşlik etmektedir. Bunlar; mide-bağırsak problemleri, nöbetler, uyku bozuklukları, dikkat eksikliği, anksiyete, fobiler ve hiperaktivite gibi problemler içerir.

Bir zamanlar nadir olarak görülen otizm, çocukları etkileyen en yaygın nörolojik hastalıklardan birisi olarak kabul edilmektedir. 2013 yılında Amerikan Psikiyatri Birliği, Otizm’in tek bir tanısından dört farklı tanıyı bir araya getirdi. Bu tanılar; otistik bozukluk (autistic disorder), çocukluk çağı parçalayıcı bozukluk (childhood disintegrative disorder), yaygın gelişimsel bozukluk (pervasive developmental disorder) ve asperger sendromu olarak tanılanmıştır.

Otizm’in Sebebi

Otizm’e sebep olan şeyin ne olduğu tam olarak hala bilinememektedir. Halihazırda güncel araştırmalar otizm’in kalıtsal olabileceğine işaret etmektedir. Araştırmacılar, belirli bir ‘otizm geni’ olmadığını, bilişsel engelli olmayı arttırabilecek spesifik olmayan bir faktör olduğunu buldular. Son yıllarda bilim insanları otizmle ilişkili bir dizi nadir gen değişikliği veya mutasyon tespit etmişlerdir. Araştırmacılar ayrıca otizmi olan bireylerin beyinlerinde nörobiyolojik farklılıklar bulmuşlardır. Mevcut sebep teorisi; otizm’in erken beyin gelişim döneminde ‘risk genleri’ ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonundan kaynaklandığı şeklinde ileri sürülmektedir.

Bebeklerde ve Çocuklarda Olası Otizm Belirtileri

Otizm’de erken tanının ne kadar önemli olduğunu, çocuk sahibi olan ebeveynlerin bilgilenmesi açısından ‘Hangi belirtiler otizm işaretleri göstermektedir?’ başlığı ile bu bölüm altında toparlayabiliriz. Otizm erken bebeklik ve çocukluk dönemlerinde belirli işaretler gösterir. Bunlar;

• 6 aylık bebeklerde, insanlara yönelik sosyal gülümsemeler veya diğer sıcak, neşeli ifadeler yoksa,
• 6 aylık bebeklerde göz teması olmayışı,
• 9 aylıkken yüksek sesli ifadeler, gülüşler ve diğer sözel olmayan iletişimin paylaşımı yoksa,
• 12 aylıkken sürekli konuşma sesleri çıkarmıyorsa,
• 12 aylıkken hiçbir mimik hareketi yoksa (işaret etmek, ulaşmak ya da el sallamak),
• 12 aylıkken ismi ile çağırıldığında tepki yoksa,
• 16 aylıkken kelimeler yoksa,
• 24 aylıkken anlamlı iki kelime ya da kelime öbekleri yoksa,
• Daha önce edindiği, konuşma, anlamlı-anlamsız sesler veya sosyal beceri kaybı varsa,

Otizm’in ilk belirtilerinin zamanlaması ve şiddeti büyük ölçüde değişebilmektedir. Otizmli bazı çocuklar yaşamlarının ilk birkaç ayında gelecekteki sorunların ipuçlarını gösterebilmektedir. Bu belirtilerin bir kısmı veya tamamı varsa geç olmadan konusunda uzman bir profesyonelden destek almanız gerekmektedir. Unutmayın, otizmde erken teşhis TEDAVİ için oldukça önemlidir.

Otizm nedir başlıklı yazımız hakkındaki sorularınız için bizimle iletişime geçebilirsiniz.